فن چیست؟

فن مکانیکی (mechanical fan) ماشینی است که از آن برای تولید جریان در داخل یک سیال که معمولا گازی مانند هوا است، استفاده می شود. این کار با چرخش تعدادی پره (blades) متصل به یک هاب و شافت که توسط یک موتور (motor) و یا توربین (turbine) رانده می شوند، به دست می آید. دبی فن ها از حدود 6 الی 60000 متر مکعب در دقیقه می باشد. دمنده نام دیگر فن هایی است که در آن مقاومت جریان در سمت پایین دست فن بالا می باشد.
فن شامل یک مجموعه دوار از تیغه ها (vanes) یا پره ها (blades) است که در هوا حرکت می کنند. مجموعه دوار پره ها و توپی (hub) به عنوان ایمپلر (impeller) یا پروانه، روتور (rotor) یا رانر(runner) شناخته می شوند. معمولا اجزای فن در داخل نوعی محفظه قرار می گیرند که ممکن است جریان هوا را به صورتی هدایت کند که مانع برخورد اشیا یا پره های فن شود و ایمنی را افزایش دهد. بیشتر فن ها به وسیله موتور الکتریکی (electric motor) رانده می شوند. اما منابع دیگر توان از جمله موتور هیدرولیکی (hydraulic motors) و موتورهای احتراق داخلی (internal combustion engines) نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
فن ها تولید جریان هوا با حجم بالا و فشار کم (هر چند بالاتر از فشار محیط ) می کنند و نقطه مقابل کمپرسور  هستند که تولید بالا در حجم نسبتا کم می کنند. پره فن اغلب وقتی که در معرض یک جریان هوا قرار می گیرد می چرخد و دستگاه هایی که از این قابلیت استفاده می کنند، مانند بادسنج و توربین های بادی اغلب دارای طراحی مشابه فن هستند.

کاربرد ها و صنایع استفاده کننده از فن صنعتی
استفاده های بسیاری برای جریان پیوسته هوا با گازی که فن های صنعتی تولید می کنند وجود دارد،؛ از جمله احتراق، تهویه، هوادهی، جابجایی ذرات، تخلیه، خنک کاری، تصفیه هوا و خشک کردن، صنایعی که فن به آن ها خدمت می کند شامل تولید برق، کنترل آلودگی، تولید و فرآوری فلز، تولید سیمان، معدن، پتروشیمی، صنایع غذایی، برودتی و اتاق تمیز می شود.

کاربردهای انواع فن ها:
1) کنترل شرایط هوایی و آسایش حرارتی افراد
2) سیستم های خنک کاری خودرو و ماشن آلات
3) تهویه
4) استخراج دود
5) خارج کردن گرد و غبار
6) خشک کردن
7) تامین هوای آتش
انواع فن
فن ها با تیغه گردان دارای طراحی متنوعی هستند. در یک خانه می توان فن های زمینی، رومیزی، سقفی و غیره را مشاهده کرد. فن ها را می توان در سیستم های الکتریکی مانند کامپیوتر که در آن جا مدارهای داخلی را خنک می کنند. و یا در لوازم خانگی مانند سشوار و بخاری پرتابل و بخاری های دیواری یافت. فن ها برای جابجا کردن هوا در سیستم های تهویه مطبوع و در موتور خودرو به کار می روند که در موتور خودرو توسط تسمه (belt) یا بصورت مستقیم توسط موتور رانده می شود.فن های مورد استفاده برای آسایش برای سرمایش استفاده می شونداما به صورت مستقیم دما را کم نمی کنند. فن های مورد استفاده برای خنک کاری تجهیزات الکتریکی، موتورها یا ماشین های دیگر، خنک کاری را به طور مستقیم با هل دادن هوای داغ به محیط خنک تر خارج از دستگاه انجام می دهند.

فن های مورد استفاده در حرکت هوا:
1) فن های محوری (axial fans)
2) فن های سانتریفیوژ (centrifugal fans) یا فن های شعاعی (radial fans)
3) فن های جریان متقابل (cross flaw fans) یا فن های مماسی (tangential fans)
به طور کلی فنهای محوری در جایی استفاده می شود که در آن نیاز به حجم زیادی از جریان باشد و طراحی سانتریفیوژ در جایی به کار می رود که در آن جریان و فشار بالا هر دو مورد نیاز هستند.